W 2020 r. rozpoczynamy projekt badawczy dotyczący rozpowszechnienia zaburzeń potraumatycznych i urazowych uszkodzeń mózgu w populacji osób w kryzysie bezdomności.
Traumatic brain injury (TBI) to choroba, do której dochodzi z powodu mikrourazów mózgu. Powstają one na skutek wybuchów, uderzeń, czyli tego, z czym np. żołnierz, policjant, strażak czy ratownik medyczny, ma do czynienia w czasie wykonywania swoich zadań zawodowych. Zarówno PTSD jak i TBI objawiają się podobnie, jednak różne są jednak ich przyczyny – w przypadku TBI mówimy o uszkodzeniu mechanicznym, np. na skutek wstrząsu albo oddziaływania fali uderzeniowej spowodowanej wybuchem. PTSD natomiast to reakcja psychiczna na traumatyczne przeżycie. Skutki TBI bywają różne… Najczęściej doświadczane konsekwencje to utrata pamięci krótkotrwałej, problemy z równowagą, koordynacją ruchową, koncentracją, ale też zaburzenia widzenia i szumy uszne. Dolegliwości spowodowane mikrouszkodzeniami pogłębiają się bardzo powoli, niemal niezauważalnie dla pacjenta, który po prostu przyzwyczaja się do swojego stanu i nie zauważa zmian – również tego, że stopniowo pogarsza się jego samopoczucie i komfort życia.
Kanadyjskie badania przeprowadzone przez zespół naukowców z University of British Columbia wśrod osób doświadczających bezdomności wykazały, iż 53 proc. osób badanych cierpiało kiedyś z powodu urazowego uszkodzenia mózgu, a 25 proc. – z powodu urazu umiarkowanego lub silnego. W badanej populacji występowanie TBI wiązało się z gorzej ocenianym przez badanych fizycznym i psychicznym stanem, np. z problemami z pamięcią, częstszym korzystaniem z pomocy służby zdrowia, a także ze zwiększonym ryzykiem samobójstw i kłopotów z prawem. Co więcej, wydaje się, że relacja między TBI i bezdomnością może działać w obu kierunkach: wystąpienie TBI i doświadczanie jego następstw może podnosić ryzyko bezdomności, a bezdomność może zwiększać ryzyko wystąpienie urazu mózgu.
Naukowcy spekulują, że w toku życia urazowe uszkodzenia mózgu występują w populacji osób doświadczających bezdomności nawet 2,5-4 razy częściej niż w populacji ogólnej. Umiarkowane i silne urazy mogą być tymczasem nawet 10 razy częstsze!
Ze względu na fakt, iż wspomniana tematyka nie była jeszcze poruszana w polskiej literaturze naukowej, planowane badania eksploracyjne mają charakter podłużny. Przeprowadzenie badań planujemy na okres 2020-2021, projekt będzie finansowany ze środków własnych fundacji. Mamy nadzieję, że uzyskane wyniki wpłyną na wzrost świadomości społecznej i zwiększenie zainteresowania profesjonalistów ze środowisk pomocowych wspomnianą problematyką, ponieważ poznanie etiologii dolegliwości doświadczanych przez osoby w kryzysie z pewnością wpłynęłoby korzystnie na trafność stawianych diagnoz i wybór adekwatnych metod leczenia – specyficzne potrzeby osób doświadczających bezdomności mogłyby wtedy spotkać się z bardziej adekwatną odpowiedzią.
PUBLIKACJE, Z KTÓRYMI JUŻ MOŻNA SIĘ ZAPOZNAĆ:
Szymańska S., Dziuk M., Tworus R., Jastrzębska A. (2018). Neuropsychologiczne następstwa łagodnego urazowego uszkodzenia mózgu oraz zespołu stresu pourazowego w wyniku działań wojennych – przegląd badań. Lekarz Wojskowy, tom 96, 349-358.
Fortior - Fundacja dla Wielu 