PTSD – co to jest?

Poważny wypadek, napaść fizyczna, rozbój, zgwałcenie, udział w działaniach zbrojnych, atak o charakterze terrorystycznym to tylko przykłady zdarzeń związanych z doświadczeniem zagrożenia życia lub integralności fizycznej bądź psychicznej na skutek doznanej przemocy. Ten specyficzny rodzaj stresorów, jakim są zdarzenia traumatyczne, jest definiowany według Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdowotnych ICD-10 jako „stresujące wydarzenia lub sytuacje (oddziałujące krótko- lub długotrwale) o cechach wyjątkowo zagrażających lub katastroficznych, które mogłoby spowodować przenikliwe odczuwanie cierpienia u niemal każdego”.

Doświadczenie zdarzenia traumatycznego wpływa na wiele obszarów funkcjonowania: odczuwalne zmiany w sferze emocji i funkcjonowaniu poznawczym zwykle przekładają się na widoczne dla otoczenia zmiany w zachowaniu. Zdarza się, że skutki zdarzenia utrzymują się przez dłuższy czas i nie słabną, chociaż wydaje nam się, że czas powinien leczyć rany…

Zmiany związane z doświadczeniem zagrożenia manifestują się najczęściej:

• gwałtownymi wahaniami nastroju,
• nadmierną czujnością i impulsywnością,
• występowaniem „reakcji startowych” – przestrachem w reakcji na nagłe bodźce, pobudzeniem, którego skutkiem jest utrudnione zasypianie i utrzymanie snu, a także problemy z kontrolą złości i zachowania agresywne,
• występowaniem flashbacków i nawrotów natrętnych wspomnień, od których trudno się uwolnić,
• nasilonym lękiem w sytuacjach kojarzących się z traumatycznym doświadczeniem,
• silnymi reakcjami fizjologicznymi na samą myśl o zdarzeniu,
• koszmarami sennymi,
• izolowaniem się od otoczenia i utratą wcześniej posiadanych zainteresowań,
• poczuciem wyobcowania i niezrozumienia,
• unikaniem myśli, osób i miejsc związanych (niekoniecznie bezpośrednio) z traumą,
• unikaniem myślenia i mówienia o przyszłości,
• problemami z pamięcią i koncentracją,
• zmniejszonym lub zwiększonym apetytem…

Odczuwane zmiany mogą prowadzić do podejmowania prób „samoleczenia” za pomocą środków psychoaktywnych, a nawet do prób samobójczych.